Het merendeel van de mensen die tegenwoordig terugdenken aan Dolmetsch-blokfluiten zullen allereerst het ‘gemoderniseerde’ type instrument in gedachten hebben. Een kwart eeuw lang, zeg van 1945 tot 1970, werd dit type gebruikt door de internationaal meest vooraanstaande blokfluitisten. Ze klonken sterker en waren beter gestemd en betrouwbaarder dan welk ander instrument ook dat toen verkrijgbaar was – uitstekend gereedschap voor het werk dat moest gebeuren, voordat de historisch-geïnformeerde muziekpraktijk begon. De wijd en zijd aangekondigde overstap van Frans Brüggen van deze gemoderniseerde fluit naar 18e-eeuwse originelen en de kopieën daarvan, omstreeks 1970, schaadde het imago van Dolmetsch en schiep ruimte voor een nieuwe generatie blokfluitbouwers die terug ging naar de barok.
In feite bestond het grootste deel van de Dolmetsch-blokfluiten uit de periode voor de Tweede Wereldoorlog uit nauw gevoicede instrumenten, gebaseerd op barokmodellen, vaak met ondersneden vingergaten en gebogen windkanalen. Oorspronkelijk werden ze alleen in A415 gebouwd. Vanaf 1930 ongeveer konden klanten ze bestellen in A415 of A440. Beide toonhoogtes hielden het gevoel van het spelen op een barokinstrument opvallend goed vast. Misschien wisten Brüggen en de nu zo befaamde bouwers van de barok-revival waar hij voor pleitte dit eigenlijk niet, of ze gaven liever niet toe dat Dolmetsch dit resultaat al vijftig jaar eerder had bereikt.
Ons project De blokfluitnatenschap van Dolmetsch uit de jaren ’30 wil enkele van de best bewaarde instrumenten uit die vergeten gouden periode onder de aandacht brengen en het voor luisteraars van nu mogelijk maken om zelf te horen hoe goed deze fluiten te bespelen zijn. Wij maken een reeks korte video’s met alleen Dolmetsch-fluiten, bespeeld als dat mogelijk is in zalen die uit dezelfde jaren ’30 stammen.
Het onderzoek dat de basis vormt van dit project en dat wordt verricht door Andrew Pinnock van de University of Southampton met wie we samenwerken, is gratis toegankelijk (geen paywall) via de website van The Galpin Society Journal: GSJ-76a Pinnock.pdf (galpinsociety.org). Meer informatie over de Dolmetsch-geschiedenis is te vinden op de Dolmetsch Online website.
Episode 1 presenteert de alten #647 en #648. Zij maakten deel uit van een set instrumenten in lage stemming A415 (van sopranino tot bas) die in of rond 1931-32 gebouwd werd en vermoedelijk kort daarna naar Duitsland werd gestuurd als demonstratiefluiten (zie foto). Zij zijn waarschijnlijk niet vaak bespeeld en behalve de tenor is alles in uitstekende conditie. Het gekozen repertoire is de Sonata XI á Due Flauti (XII Sonates á Deux & Trois Flûtes Sans Basse, Ouvrage 1, Amsterdam, 1708, van Johann Mattheson. Plaats van opname is de welkomsthal van de Broederschool in Sint-Niklaas, België (Art Deco, 1932).
Klik hier voor foto’s met details van de gebruikte instrumenten.
Episode 2 verschijnt in december 2023.